ภาพของนักบินอวกาศในชุดอวกาศเต็มรูปแบบ มักมีสิ่งหนึ่งที่หลายคนสังเกตเห็นได้ชัด — พวกเขาใส่นาฬิกาข้อมือ “สองเรือน” พร้อมกันอยู่เสมอ
เหตุผลนี้ไม่ได้เกี่ยวข้องกับแฟชั่นหรือความชอบส่วนตัว แต่เป็นเรื่องของ “เวลา” ที่สำคัญอย่างยิ่งต่อชีวิตและภารกิจในอวกาศ
ในสภาวะที่ไม่มีแรงโน้มถ่วง ทุกสิ่งต้องดำเนินไปอย่างมีระเบียบ และการรู้เวลาที่แม่นยำในแต่ละวินาทีคือหัวใจสำคัญของการอยู่รอดและการสื่อสารระหว่างมนุษย์กับศูนย์ควบคุมภาคพื้นดิน
เวลามาตรฐานสากล (UTC) – เวลาแห่งจักรวาลของสถานีอวกาศ
สถานีอวกาศนานาชาติ (ISS) ใช้ระบบเวลาแบบ UTC – Coordinated Universal Time เป็นเวลามาตรฐานกลาง
เพื่อให้ลูกเรือจากหลายประเทศทำงานร่วมกันได้อย่างสอดคล้อง ไม่ว่าจะมาจาก NASA (สหรัฐอเมริกา), ESA (ยุโรป), Roscosmos (รัสเซีย), JAXA (ญี่ปุ่น) หรือ CSA (แคนาดา)
นักบินอวกาศทุกคนจะตั้งนาฬิกาเรือนแรกของตนไว้ที่ UTC ซึ่งใช้สำหรับ
-
การควบคุมตารางภารกิจบนสถานี
-
การติดต่อกับศูนย์ควบคุมทั่วโลก
-
การประสานเวลาทดลองทางวิทยาศาสตร์และระบบวงโคจร
เวลา UTC จึงเป็น “เวลาหลักของจักรวาลสถานีอวกาศ” ที่ทุกคนต้องอ้างอิงร่วมกัน
เวลาภารกิจ (Mission Elapsed Time – MET) และเวลาศูนย์ควบคุม
นาฬิกาอีกเรือนหนึ่งจะถูกตั้งไว้สำหรับ Mission Elapsed Time (MET) หรือ “เวลานับตั้งแต่เริ่มภารกิจ”
เวลานี้นับตั้งแต่ยานปล่อยตัวออกจากพื้นโลก และถูกใช้ควบคุมการดำเนินภารกิจทุกขั้นตอน เช่น
-
การเชื่อมต่อยาน (Docking)
-
การเดินอวกาศ (Spacewalk / EVA)
-
การใช้พลังงานและออกซิเจนในชุดอวกาศ
บางครั้ง นาฬิกาเรือนที่สองอาจถูกตั้งให้ตรงกับ เวลาท้องถิ่นของศูนย์ควบคุม เช่น Houston Time (ศูนย์ควบคุมของ NASA) หรือ Moscow Time (ศูนย์ควบคุมของ Roscosmos) เพื่อให้สามารถสื่อสารและวางแผนการทำงานร่วมกันได้สะดวก
ความปลอดภัยและระบบสำรอง
ในอวกาศ ไม่มีอะไร “เผื่อไว้” ได้มากนัก ทุกอุปกรณ์ต้องมีระบบสำรอง (Redundancy) รวมถึงนาฬิกาด้วย
หากเรือนใดเรือนหนึ่งขัดข้องหรือคลาดเคลื่อน อีกเรือนหนึ่งจะยังคงแสดงเวลาที่ถูกต้องเพื่อให้ภารกิจดำเนินต่อได้โดยไม่สะดุด
โดยเฉพาะอย่างยิ่งในภารกิจเดินอวกาศ (EVA) นักบินไม่สามารถดูเวลาจากระบบคอมพิวเตอร์ภายในยานได้ตลอดเวลา
นาฬิกาข้อมือจึงเป็นเครื่องมือสำคัญที่ช่วยให้พวกเขาติดตามเวลาการใช้ออกซิเจน ระยะเวลาทำงานภายนอก และเวลาปลอดภัยในการกลับเข้าสู่ยาน
นาฬิกาอวกาศไม่ได้เหมือนนาฬิกาทั่วไป
นาฬิกาที่นักบินอวกาศใช้ทุกเรือนผ่านการรับรองจากหน่วยงานอวกาศ เช่น NASA หรือ ESA โดยต้องทนต่อแรงสั่นสะเทือน อุณหภูมิสุดขั้ว และรังสีคอสมิกในอวกาศได้
นาฬิกาที่ได้รับอนุญาตให้ใช้ในภารกิจจริง เช่น
-
Omega Speedmaster X-33 Skywalker (ESA Certified)
ได้รับการรับรองจากองค์การอวกาศยุโรป (ESA) ว่าสามารถใช้งานได้ทั้งในและนอกยาน -
Fortis Cosmonauts Chronograph
ใช้โดยนักบินของ Roscosmos มาตั้งแต่ยุคสถานี Mir -
Casio G-Shock รุ่น Space Flight Qualified
ใช้ในภารกิจของ JAXA และ CSA ซึ่งเน้นความทนทานและความแม่นยำ
เหตุผลทั้งหมดคือ “เวลาเท่าชีวิต”
สำหรับนักบินอวกาศ เวลาไม่ได้เป็นเพียงตัวเลขบนข้อมือ แต่คือ “ชีวิตและความปลอดภัย”
เพียงไม่กี่นาทีของความคลาดเคลื่อนอาจหมายถึงการสิ้นสุดของภารกิจ หรือแม้กระทั่งชีวิตของลูกเรือ
นาฬิกา 2 เรือนจึงเป็นเครื่องมือสำคัญที่ช่วยให้พวกเขาทำงานได้อย่างแม่นยำในสภาวะที่ไม่เคยหยุดนิ่ง —
สถานีอวกาศที่โคจรรอบโลกกว่า 28,000 กิโลเมตรต่อชั่วโมง
และนี่คือเหตุผลที่ “นักบินอวกาศทุกคนต้องใส่นาฬิกาสองเรือน”
เพื่อให้มั่นใจว่า พวกเขาจะไม่หลงทางในเวลา แม้อยู่ในที่ที่ไกลจากโลกที่สุด